Rezerwat Skalny "Prządki"

Treść

Skamieniałe piękno

Jednym z piękniejszych chronionych obiektów Pogórza Karpackiego jest Rezerwat Skalny "Prządki". Zespół skamielin - górotworów sprzed milionów lat, zlokalizowany nieopodal Krosna na obszarze Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego odwiedza rocznie ok. 100 tys. turystów.
"Prządki" to wyniosłe skamieliny zbudowane z piaskowców ciężkowickich, tworzące wielkie bloki o charakterze ostańców, którym przyroda nadała kształty kobiet olbrzymów. Ich powstanie datowane jest na 55-35 mln lat przed n. Chr. w okresie tzw. dolnego eocenu. Rezerwat Skalny "Prządki" odznacza się szczególnymi walorami krajobrazowymi i obok pobliskich ruin zamku Kamieniec w Odrzykoniu, gdzie Aleksander Fredro umieścił akcję "Zemsty", stanowi charakterystyczny element tych okolic.
Rezerwat, własność Skarbu Państwa, powstał w 1957 roku. Położony w obrębie wierzchowiny wyniosłego wzgórza (594 m n.p.m.), na obszarze 14 ha, obejmuje zgrupowanie skałek piaskowcowych z charakterystycznymi formami wytworzonymi wskutek erozji, swym wyglądem przypominających postacie ludzkie. Do najbardziej charakterystycznych skamielin należą: "Prządka Baba", "Prządka Matka", "Herszt" i "Zbój Madej". Obok bezsprzecznych walorów krajobrazowych "Prządki" posiadają duże znaczenie naukowe, jako klasyczny przykład wietrzenia skał. Z "Prządkami" związanych jest szereg legend. Jedna z nich nawiązuje do nazwy rezerwatu i opowiada o trzech pannach z pobliskiej Korczyny - miasteczka słynnego ongiś z niepowtarzalnych wyrobów płócienniczych, które zakochały się w pewnym młodzieńcu. Spierając się o prawo pierwszeństwa do jego względów, postanowiły, że oblubienicą zostanie ta, która uprzędzie najszybciej i najpiękniej nici na szatę ślubną. Rychło zabrały się do pracy, której nie przerywały nawet w dniu świątecznym. Nie chcąc budzić zgorszenia, a także w obawie przed krytyką sąsiadów, udały się z kądzielami na górę, gdzie pod osłoną lasu miały dokończyć dzieła. Jak głosi legenda, kiedy w korczyńskim kościele rozległ się dzwon wzywający na Mszę Świętą, w jednej chwili trzy rywalki zostały zamienione w głazy, które po dziś dzień znajdują się na szczycie góry, stanowiąc zarazem przestrogę dla tych, którzy nie przestrzegają przykazań.
"Prządki" od dawna były w kręgu ludzkich zainteresowań. Świadczą o tym przekazy historyczne, a także odkryte przed kilkudziesięcioma laty u podnóża góry cmentarzysko kurhanowe, co dowodzi, że skały jako niespotykany twór przyrody mogły stanowić przedmiot kultu w czasach przedchrześcijańskich. W książce Macieja Bogusza Stęczyńskiego "Okolice Galicyi" wydanej we Lwowie w roku 1847, obok opisu górotworów znajdujemy także informacje, że skały miały duże znaczenie dla okolicznych mieszkańców, m.in. jako swoisty barometr. Wiele wskazuje na to, że miejsce to odwiedzali niegdyś np.: Wincenty Pol, Aleksander Fredro, Seweryn Goszczyński. W okolicy znajduje się szereg gospodarstw agroturystycznych, stanica konna "Pod Prządkami" w Czarnorzekach oraz ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze, ukazujące piękno Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego.
Mariusz Kamieniecki

"Nasz Dziennik" 2006-07-17

Autor: wa